Pusty chór i świecąca rozeta – ciągle przypominały o braku ważnego elementu, który znajdował się w naszej świątyni
– o organach! Dopominanie się od strony wiernych, po bolesnej stracie organów spalonych w czasie pożaru w kościele zastępczym oraz wskazania architektów wnętrz,

doradców kurialnych, którzy jednocześnie stwierdzili, że obiekt sakralny tego typu godny jest instrumentu oryginalnego, na miarę wartości artystycznej o

biektu. Zaczęto planować budowę nowych organów. Poproszono o opinie znawców, którzy wskazali na rodzaj instrumentu i walory warsztatu wykonawczego. Po konsultacjach z ówczesną Radą Duszpasterską, ks. proboszcz podjął starania opracowania dyspozycji nowego instrumentu typu mechanicznego, które powierzono prof. Julianowi Gembalskiemu, zaś wykonanie powierzono warsztatowi pana Bronisława Cepki z Popowa k. Wronek, który sporo dzieł wykonał na Śląsku (Piekary, Boguszowice, Imielin, Moszczenica, rozbudowa instrumentów w Świętochłowicach i Chwałowicach).
Ks. Proboszcz w pierwszym okresie realizacji zdobyły fundusze za granicą i przywiózł z Niemiec niektóre materiały i elementy z niemieckiej firmy „Laukuff’ (napęd wytwornicy powietrza, skóry, filce do wentyli). Gromadzono fundusze,  by po latach można był doczekać się szczęśliwej realizacji 32 głosowego, wspaniałego instrumentu. Swój udział w tym dziele ma również kopalnia „Śląsk” refundująca przeniesienie elementów instrumentu z kościoła zastępczego, użytych w nowo zbudowanych organach.
Wszystkim ofiarodawcą, projektantom i wykonawcom wyrażamy nasze podziękowanie. Zaś ocenę od strony wykonawczej i projektowej pozostawiamy twórcom i parafianom.
Nowe organy kościoła Matki Bożej Różańcowej w Chropaczowie.
Organy zbudowała jedna najlepszych polskich firm organ mistrzowskich – Zakład Budowy organów – Bronisław – Marek – Władysław Cepka z Popowa k. Wronek.
Na zespół brzmieniowy nowych organów składają się 32 głosy, a więc rzędy piszczałek o zróżnicowanej konstrukcji, wielkości, kształcie i charakterze brzmienia. Podstawową grupę stanowią Pryncypały, dające brzmienie najbardziej charakterystyczne dla organów, ich zasadniczą barwę i podstawę dźwiękową. Wykonane zostały ze stopu cyny z ołowiem, a także z cynku (największe dochodzące do 5,5 metra piszczałki Pruncypału 16′ umieszczonego w wieżach pedałowych). Reprezentowane są przez Pryncypałbas 16′ (cyfra oznacza wielkość mierzenia w stopach – w tym przypadku 16’oznacza, że głos brzmi o oktawę niżej), Pryncypał 8′ (cyfra 8 oznacza, że głos nie transponuje), Pryncypał rogowy 8′ – tzn. z lekkim „dobarwieniem” dźwiękiem rogu i Oktawbas8′ w pedale. Do grupy tej należą również pryncypały transponujące w górę (Oktawa, Pryncypał 4, Pryncypał 2, i częściowo Chorobas 4, pełniący rolę tenorowego głosu pedałowego).

_TJ08132

 

Dużą grupę głosów stanowią flety. Są zbudowane z drewna i cyny, a część z  nich posiada z nich posiada piszczałki kryte, zamknięte od góry metalową nakrywką lub spuntem – w wypadku głosów drewnianych. Brzmienie ich, w zależności od konstrukcji, jest ciemne, lekko „przytłumione”(zwłaszcza głosy kryte, lub też śpiewne, jasne zbliżone do dźwięku fletu czy fujarki. Do największych fletów krytych należą: Pommer 16′, Bourdon 16′ i pedałowy Subbas 16′ (wszystkie trzy transponują o oktawę w dół). Grupę nietransponującą stanowią: Gedekt 8′, Flet kryty 8′ i Fletbas 8′. Wyższe flety są bardziej zróżnicowane. Znajdziemy tu Flet otwarty 4′, brzmiący jak flet orkiestrowy, stożkowaty Flet leśny 2′ – transponujący o dwie oktawy w górę, a także Rurflet 4′, którego przykrywki zamykające piszczałki od góry zaopatrzone są w małe rureczki, dobarwiające brzmienie. W organach znajdują się także głosy naśladujące instrumenty orkiestrowe, zwłaszcza smyczkowe i dęte. Należy do nich Gamba 8′ – nawiązująca brzmieniem do dawnego instrumentu smyczkowego – violi da gamba, Aeolina 8′ – najwęższy i najcichszy głos w organach, dający eteryczne, smyczkowe brzmienie bogate w tony składowe (alikwoty) oraz Salicet 4′, nawiązujący do brzmienia wierzbowej fujarki (łac. salix – wierzba). Mocne, charakterystyczne brzmienie instrumentów dętych blaszanych posiadają dwie trąbki (Trompet 8′ w manuale głównym i Trompet 8′ w pedale) i pedałowy Puzon 16′ Bardziej łagodnie, stosownie do swego orkiestrowego pierwowzoru brzmi Obój 8′.Wymienione głosy należą do grupy tzw. głosów języczkowych, gdyż źródłem ich dźwięku jest drgający, metalowy języczek. Jego wibracje wzmacniane są przez odpowiedniej konstrukcji tuby metalowe lub drewniane.
Szczególnego blasku i kolorytu, nieosiągalnego w innych instrumentach, dodają organom głosy alikwotowe i mikstury (głosy złożone). Są to głosy dające dźwięki składowe (tzw. aliwkoty) odległe od dźwięku podstawowego o interwały kwinty, tercji i oktawy, z odpowiednim przemieszczeniem w górę do kilku nawet oktaw. Ich niewielkie piszczałki dają wysokie, srebrzyste brzemienie, które nałożone na dźwięk podstawowy (głosów tych nie używa się samodzielnie, tylko w kombinacji z głosami podstawowymi) dają niezwykły blask i pełnię brzmienia. Do alikwotów pojedynczych należy Nasard 2 2/3′ i Tercja 1 3/5′ w manuale II, a także wielka kwinta 10 2/3′ w pedale. Do głosów złożonych należą cztery Mikstury, złożone z 3 do 5 rzędów piszczałek, z najmniejszą i najjaśniejszą z nich – Cymblem, w którym piszczałki dochodzą do wielkości kilku milimetrów. Specyficzną miksturą jest Kornet 305 chórowy, zawierający, obok kwinty i oktaw, także alikwot tercji. Przedstawiony zestaw głosów, czyli tzw. dyspozycja organów, daje organiście nieograniczone wprost możliwości. Odpowiednie dobieranie głosów, ich „mieszanie”, zestawianie w grupylub używanie samodzielne, pozwala na uzyskanie bogatej gamy barw, układów kolorystycznych, zróżnicowanych charakterem i nastrojem brzmień, które mogą służyć zarówno liturgii, jak i bogatej literaturze organowej pisanej od wieków jej uświetnienia. Cechy brzmieniowe i konstrukcyjne organów, a także znakomite wykonanie całego instrumentu, pozwalają żywić nadzieję, że nowe organy kościoła Matki Bożej Różańcowej w Chropaczowie służyć będą nie tylko do ubogacenia liturgii, ale staną się ważnym elementem kultury muzycznej parafii i całego Śląska. Niech rozbrzmiewają na Chwałę Bożą i radują nasze serca wspaniałymi dźwiękami przez następne stulecia.

 

Poniżej prezentujemy nagrania z koncertu prof. Juliana Gembalskiego: